Prace zabezpieczające siedzibę Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie
Kończą się prace przy montażu tymczasowej konstrukcji zabezpieczającej sklepienie w pomieszczeniu na parterze siedziby Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie. Budynek archiwum to dawny klasztor bernardynów, wzniesiony w latach trzydziestych XVII wieku. Zawilgocenie ścian przy jednoczesnym obciążeniu stropów przez zbiory dokumentów doprowadziło do odspojenia się fragmentu muru jednego z filarów. Niezbędne działania zabezpieczające sfinansował Instytut Polonika.
O złym stanie siedziby archiwum wiadomo było już od dłuższego czasu. Ekspertyzy wykonane w 2021 r. na zlecenie Instytutu Polonika wykazywały kiepski stan części stropów oraz ścian zewnętrznych. Wciąż wymaga wyjaśnienia kwestia, w jakim stopniu wynika on z zawilgocenia murów podciąganą z gruntu oraz z nieprawidłowego odprowadzania wód opadowych, zasolenia ścian, a w jakim z obciążenia stropów przez magazynowane w budynku archiwa.
Budynek jest własnością Lwowskiej Rady Miejskiej, a magazynowane w nich archiwa należą do Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy. To właśnie dyrekcja Archiwum poinformowała Instytut Polonika w lipcu 2024 r., że z filara na parterze budynku odpadł olbrzymi fragment muru.
Niezbędne działania ratunkowe polegały na posadowieniu podpór w pomieszczeniu z najbardziej zagrożonym stropem. Zewnętrzna ściana archiwum, w części najbardziej narażonej na zawalenie, została podparta drewnianą konstrukcją od strony dziedzińca. Podpory oraz wykonana niedawna wymiana systemu odprowadzania wody deszczowej to dopiero pierwszy krok w celu pełnego zabezpieczenie siedzimy lwowskiego archiwum. Dokumentacja projektowa i kosztorysowa poprzedzająca te działania została sfinansowana przez Lwowską Radę Miejską. Dyrektorka Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie Ołesia Stafanyk zapewnia, że stara się o sfinansowanie docelowych prac na rzecz pełnego zabezpieczenia budynku. Ich skalę będzie można okreslić po przeprowadzeniu szczegółowych badań i sporządzeniu - na ich podstawie - stosownych projektów.
„Kiedy kosztorysy oraz projekty prac będą gotowe, będziemy się nimi interesować. Zarówno budynek archiwum, jak i zgromadzone w nim zbiory mają olbrzymie znaczenie na historii Polski oraz dla wspólnego dziedzictwa polsko-ukraińskiego” - mówi Sylwia Tryc, p.o. dyrektora Instytutu Polonika.
W zbiorach archiwum znajdują się liczne dokumenty o wielkiej wartości z czasów I Rzeczpospolitej, zaborów oraz okresu międzywojennego. Dotyczą one m.in. dziejów Lwowa i ziemi lwowskiej oraz Galicji. W archiwum zgromadzone są dokumenty począwszy od Księstwa Halicko-Wołyńskiego oraz Rusi Czerwonej aż po lata czterdzieste XX wieku, pochodzące z samorządów miast z regionu lwowskiego, organów państwowych I Rzeczpospolitej, a także monarchii habsburskiej oraz Galicji. Tutaj także znajduje się dokumentacja administracyjna i kościelna z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
